Sıcak Stresi Nedir?
Sıcak stresi hayvanların vücutlarındaki hayati fonksiyonlar ve yemlerin sindirimi sırasında ortaya çıkan vücut ısısının artan hava sıcaklığı nedeni ile vücuttan uzaklaştırılamamasıdır. Bu durumda vücutta bir çok metabolik problem ve verim kayıpları oluşur. Sıcak stresi bütün hayvan türlerinde ciddi ekonomik kayıplara ve sağlık problemlerine neden olur. Havadaki nispi nem oranına da bağlı olmakla birlikte ineklerin en rahat olduğu hava sıcaklıkları -13 ile + 25 Cº arasındadır.
Bir İneğin Sıcak Stresinde Uğradığı Kayıplar ( St Pierre et al., 2003).
Yapılan araştırmalar sıcak stresi ile ciddi şekilde mücadele edilmediği taktirde sürüde ciddi ekonomik kayıplar olduğunu, ancak, bu mücadelede sadece beslenme ya da sadece ahır şartlarının düzenlemesinin ( serinletme v.b.) yeterli olmadığını, her iki tedbirin de birlikte alınması gerektiğini ortaya koymuştur.
SICAK STRESİNİN YARATTIĞI BESLEME İLE İLGİLİ SORUNLAR
Yem Tüketiminde Azalma
Süt sığırlarında sıcak stresinin şiddetine bağlı olarak günlük kuru madde tüketiminde % 6 ile % 30 arasında bir azalma meydana gelir. Yem tüketimindeki her 1 kg’lık düşme süt veriminde en az 2 kg azalmaya neden olur. Ancak hayvanlardaki verim kaybının tek sorumlusu yem tüketimindeki azalma değildir. Sıcak stresindeki hayvanlara ihtiyacı olan miktarda yem yedirilse bile süt veriminin normale dönmediği görülmüştür. Bunun nedeni, besin maddelerinin vücutta kullanımı ile ilgili mekanizmaların bozulması ve hayvanların enerji amacıyla vücut yağlarından yeterince yararlanamamasıdır. Bu durum özellikle laktasyonun erken dönemindeki hayvanlarda ciddi negatif enerji dengesine yol açar.
Asidozis
İneklerde günde yaklaşık 200 litreye yakın salgılanan tükürük salgısı içerdiği tampon maddeler ile işkembede tahıl ve şekerli yemlerin sindirimi sonucu oluşan asit ortamı bertaraf eder. Ancak sıcak stresinde, üretilen tükürüğün artan salya akışı ile yarıya yakınının dışarı atılması ve bozulan metabolizma nedeni ile tükürükteki asit giderici maddelerin azalması tükürüğün işlevini görememesine ve asidozis oluşumuna neden olur.
Asidozisin diğer önemli bir nedeni de ineklerin kaba yemi ayırarak yemek istememeleridir. Çünkü kaba yemlerin sindirimleri sırasında vücutta daha fazla ısı artışı meydana gelir. Ayrıca hayvanlar gündüz az yem tüketip gece daha fazla konsantre yem tüketme eğilimine de girdiklerinden asidozis riski iyice artar. Karbonhidratların yavaşlayan sindirim hareketleri nedeniyle sindirim sisteminden yavaş geçmeleri ve aşırı sindirilmeleri de yine asidozis riskini artıran faktörler arasındadır.
Protein Kalitesi ve Miktarı
Kandaki amonyağın karaciğerde üreye çevrilmesi aşırı bir ısı salıverilmesine neden olur. Bu nedenle sıcak stresindeki hayvanlara ihtiyacın çok üzerinde protein verilmesi ya da işkembede hızlı eriyen protein kaynaklarının verilmesi ineklerde sıcak stresini ciddi şekilde artırır.
Mineral Madde Kayıpları
Sıcak stresindeki inekler aşırı terleme nedeni ile ciddi oranda potasyum, magnezyum ve sodyum kaybına uğrarlar. Ayrıca sıcak stresinin bağışıklık sistemi üzerine olan olumsuz etkisi nedeniyle, bağışıklığı destekleyen Se, Cu, Mn, Zn gibi iz elementler ile vitamin E ihtiyaçları normale göre daha fazladır. İyi bir mineral madde ve vitamin takviyesi yapılmadığı taktirde mastitis, metritis ve diğer enfeksiyon hastalıklara yakalanma eğilimleri artar.
Döl Verimi Kayıpları
Sıcak stresindeki hayvanlarda negatif enerji dengesi ve döl verimi ile ilgili hormonal mekanizmaların bozulması hayvanlarda kızgınlık göstermeme, gizli kızgınlık, embriyonik ölümler, ölü doğum, anomalik buzağı doğumları ve ikizlik oranında artma gibi problemler yaratır.
SICAK STRESİNDE SÜT İNEKLERİNİN BESLEME REHBERİ
Yem Tüketimini Teşvik Et
Asidoza Karşı önlem al
Tampon Maddeler Kullan
Bağışıklığı Destekle
Rasyonda Protein Kalitesi ve Miktarına Dikkat Et
Gruplamalarda dikkat et
Yeterli ve Taze İçme Suyu sağla
YAZ BİTİNCE SICAK STRESİNDEN KURTULMUŞ OLUR MUYUZ ?
Online Ödeme yapmak için Tıklayınız.